Hórnikečanski jězor ze wsu Wulke Ždźary w njeposrědnjej bliskosći je hižo lětdźesatki woblubowane wočerstwjenišćo z tójšto móžnosćemi za wólny čas. Jězor nasta z brunicoweje jamy Werminghoff I, kotraž bu wot 1951 do 1953 zapławjena. Mjez 1917 a 1945 wudobywachu tule ca. 59 milionow tonow brunicy. Za to dyrbješe so 1401 prěni raz pisomnje naspomnjena wjes Bukojna wotbagrować, hdźež bydleše 350 ludźi. Wopomnišćo w Koblicach na zhubjenu wjes dopomina. W bliskej briketowni Werminghoff, pomjenowanej po generalnym direktoru akcijoweje towaršnosće „Jednota“ Josephje Werminghoffje (1848 - 1914), bu „čorne złoto Łužicy“ na brikety předźěłane. Wosebite stawizny industrializacije regiona, wsy Hórnikecy/Werminghoff, fabriki a ludźi wot załoženja hač do skónčenja wudobywanja wuhla w lěće 1993 předstaja Sakski industrijny muzej Energijowa fabrika Hórnikecy. Muzej je jedyn z dypkow na „Europskej čarje industrijneje kultury“ a na čarje „Łužiska energija“.
Koblicy, wot hórnistwa postajowana něhdy serbska wjes, buchu hižo 1419 prěni raz pisomnje naspomnjene a 2005 do Łaza zagmejnowane. Dźensa leži wjes w luboznej krajinje na proze mjez Łužiskej jězorinu a krajinu Hornjołužiskeje hole a hatow.
Wěsće najznaćiša bajowa postawa Łužicy, Krabat, ma swój historiski přikład w chorwatskim jězdnym połkowniku Johannje von Schadowitzu, kotryž bě wot 1691 do 1704 we Wulkich Ždźarach bydlił. Jeho skutkowanje a charisma bě zakład za nastaće Krabata jako bajoweje figury. Z kuzłarskimi mocami přetwori Krabat chudušku rolu do płódneje, postara so wo wodu za suche zahony, wusuši bahna a bě jako škitar serbskich burikow a pastyrjow znaty.
Narowna tafla za Johanna von Schadowitza chowa so w katolskej cyrkwi w Kulowje. Turistiski a zetkawanski centrum „Krabatowy nowy wudwór“ we Wulkich Ždźarach wěnuje so tutej serbskej bajowej postawje kaž tež burskim serbskim stawiznam regiona.